Wat is de Roos van Leary?
De Roos van Leary is een communicatiemodel dat inzicht geeft in je communicatie en gedragsstijl. Om precies te zijn geeft de Roos van Leary uitleg over de interactie die je hebt met je gesprekspartner.
De psycholoog Timothy Leary ontwierp de Roos van Leary na onderzoek over interpersoonlijke relaties. Dat wil zeggen de relatie tussen twee mensen. In wetenschappelijke kringen is de Roos van Leary bekend onder de term 'interpersoonlijk circumplex'. Timothy Leary en zijn mede-onderzoekers zochten naar een manier om gedrag te voorspellen en beïnvloeden. Hierbij keken ze vooral naar gedragsstijl en communicatiestijl. Uiteindelijk is na onderzoek hierover de Roos van Leary ontstaan.
Begrip krijgen over interactie
Wanneer je het idee hebt vast te zitten in een bepaalde dynamiek met iemand kan de Roos van Leary je helpen hieruit te stappen.
De Roos van Leary kan je toepassen wanneer er terugkomende patronen zijn in de communicatie met een ander die je wilt veranderen. Dit kan zowel op je werk zijn als in privésfeer zijn.
Door de Roos van Leary te gebruiken krijg je aan de ene kant inzicht in waarom een bepaalde reactie van de ander terugkomend is. Aan de andere kant biedt het communicatiemodel je ook alternatieven aan die je in kunt zetten om de gewenste reactie in gedrag te krijgen.
Voorbeelden voor het gebruik van de Roos van Leary
- Je hebt een collega waarmee je niet de gewenste communicatie hebt. Je vindt deze persoon veel te volgzaam en zou graag zien dat hij of zij wat meer iniatief toont
- Je partner, waarvan je weliswaar veel houdt, is te dominant. Je hebt het idee continue in een machtsstrijd te zitten en ruzie te maken over kleine zaken.
- Je leidt een team waarbij de communicatie niet vlekkeloos verloopt. Daarom wil je graag dat je teamgenoten meer inzicht krijgen in hun communicatie
- Je hebt regelmatig gesprekken waarbij je voor je belangen moet opkomen. Dat is de reden dat je graag wat tactieken zou willen leren om anderen te beïnvloeden.
Uitleg over de Roos van Leary
De Roos van Leary heeft die naam omdat het model er uit ziet als een windroos. Het is een cirkel met een horizontale en verticale as erin. De verticale as geeft de mate van dominantie aan. Hierdoor ontstaan 4 kwadranten.
Alles boven de horizontale as is dominant gedrag en alles daaronder is onderdanig gedrag. Het model stelt dat beide het tegenovergestelde gedrag oproepen bij de ander. Wanneer jij leidend gedrag vertoont, zal de ander de neiging hebben volgend gedrag vertonen als reactie en visa versa.
De horizontale as gaat over samenwerkend gedrag en tegenwerkend gedrag, over de relatie die je samen hebt. Tegenwerkend gedrag is alles dat links van de verticale as staat. Samenwerkend gedrag is gedrag dat rechts van de verticale as staat. Hierbij stelt de Roos van Leary dat dit gedrag juist dezelfde reactie oproept bij de ander.
Dat wil zeggen, gedrag aan dezelfde kant van de verticale as. Met andere woorden, als jij samenwerkend gedrag vertoont zal de ander dit ook doen. Wanneer je tegenwerkend gedrag vertoond roep je juist dit op bij de ander. Als jij bijvoorbeeld aanvallend gedrag laat zien zal dit een opstandige reactie oproepen bij de ander.
Hoe werkt de roos van Leary in de praktijk?
Wanneer je het gevoel hebt vast te zitten in een bepaald patroon met je gesprekspartner kan je de Roos van Leary erbij pakken. Kijk in de cirkel waar je de communicatie- of gedragsstijl plaats in een kwadrant. Hetzelfde doe je bij het gedrag van de ander. Vervolgens analyseer je deze interactie met behulp van de Roos van Leary. Vaak zul je zien dat jullie inderdaad het tegenovergestelde gedrag vertonen.
Gedrag dat je vertoont roept een mate van bepaald gedrag op bij de ander. Actie leidt tot reactie:
Gedrag verklaren met de Roos van Leary
- Gedrag dat zich bevindt in de boven-samen hoek roept onder-samen gedrag op. Leidend gedrag roept volgend gedrag op.
- Gedrag dat zich bevindt in de onder-samen hoek roept boven-samen gedrag op. Volgend gedrag roept leidend gedrag op.
- Gedrag dat zich bevindt in de boven-tegen hoek roept onder-tegen gedrag op. Aanvallend gedrag roept opstandig gedrag op.
- Gedrag dat zich bevindt in de onder-tegen hoek roep boven-tegen gedrag op. Opstandig gedrag roept aanvallend gedrag op.
Bovenstaande zal je misschien nog wat te abstract vinden om te lezen. Daarom hieronder de vier voorbeelden van hierboven in concreet gedrag:
- In de kantine ontstaat het idee om een teamuitje te organiseren. Jij als gemotiveerd teamlid neemt de volgende dag het initiatief om een meeting in te plannen om de opties te bespreken. De rest van het team stemt hiermee in en wacht op de datum die jij prikt.
- Je hebt stress omdat je tegen een deadline aanzit om een project af te krijgen. Je komt er niet uit en vraagt hulp aan een teamgenoot. Deze pept je op en antwoord met: “Kom op je kunt het wel, we gaan dit samen doen. Doe jij dit gedeelte, dan begin ik met dit deel.”.
- Je bent manager of leider van een team en één van je collega's heeft een taak niet gedaan daardoor ben je geïrriteerd. “Ligt die brief hier nu nog steeds? Dit moest vanochtend al op de post!”. Je vindt collega vindt dit onrechtvaardig en zegt dat je dit zelf ook had kunnen doen.
- Je komt te laat en weet dat dit je eigen schuld is. Bij binnenkomst verontschuldig jij je niet maar zoek je naar een excuus. Je leidinggevende reageert boos en tikt je daarna op de vingers.
Op deze manier verklaar je interactie met de Roos van Leary.
De beperkingen van het model
De Roos van Leary is absoluut bruikbaar als model wanneer jij bewuster wilt communiceren of gedrag wil analyseren. Echter is het goed om er tegelijkertijd in je achterhoofd te houden dat de echte wereld zich niet altijd houdt aan een theoretisch model.
Zo kunnen er meerdere factoren meespelen waardoor de realiteit niet overeenkomt met de theorie van de Roos van Leary. Je gesprekspartner is bijvoorbeeld je leidinggevende en heeft een machtspositie. Dan is het natuurlijk minder waarschijnlijk dat deze persoon volgend gedrag zal vertonen. Ook kan het zijn dat je gesprekspartner bepaalde karaktereigenschappen heeft waardoor er een voorkeur is voor een bepaald gedrag of communicatiestijl.
Blijf daarom niet eindeloos vasthouden aan de Roos van Leary. Merk je dat het niet gewenste resultaat heeft? Stap dan over op het gebruiken van andere gesprekstechnieken.
Effectief communiceren door de Roos van Leary
Door de Roos van Leary kan je bewuster invloed uitoefenen in de gesprekken die je hebt. Het lukt om sneller in de gaten te krijgen wie de leiding over een gesprek. Met deze kennis kan je de dynamiek tijdens de interactie omdraaien als je dit wilt. Het effect hiervan is dat je meer controle en kracht voelt tijdens je communicatie.
Beter worden in de Roos van Leary doe je door veel te oefenen in gesprekken. Zo zal het met de tijd gemakkelijker voor je worden om communicatiestijlen te herkennen en te plaatsen in de Roos van Leary. Dit oefenen kan je zowel op het werk doen met collega's als in privésfeer met bekenden. Na het lezen van dit artikel heb je als het goed is genoeg handvatten om daarmee te beginnen. Als je oefent, is het goed om je gesprekspartner in te lichten. Deze kan je zelfs voorzien met feedback over hoe het ging en je ontwikkeling.
Je kan ook denken aan het volgen van een training gesprekstechnieken . Dan ga je aan de slag met het oefenen van verschillende technieken waaronder de Roos van Leary. Je tilt jezelf dan naar een professioneel niveau waarbij je effectieve gesprekken voert op een zelfverzekerde manier.
