Assertiever worden

Leestijd: 6 minuten
Auteur: Sanne Kiljan

Assertiever worden hoe doe je dat? We kunnen allemaal wel een situatie bedenken waarin we wilden dat we wat meer assertiviteit lieten zien. Dat bekende moment waarin je de situatie of discussie nog eens afspeelt in je hoofd alleen dan met het antwoord dat je had willen geven. Dit komt bij iedereen wel eens voor. We kunnen nu eenmaal niet altijd perfect reageren in het moment zelf, en dat hoeft ook niet natuurlijk. Heb je echter regelmatig het gevoel dat de kaas je van het brood wordt gegeten dan is er misschien meer aan de hand. Dan heb je misschien wel iets aan wat praktische tips om assertiever te worden. Wie weet is dit artikel een mooie start voor je.

 

We gaan eerst even kijken wat oorzaken van een gebrek aan assertiviteit kunnen zijn en wat veel voorkomende situaties zijn waarin je dan terecht kunt komen. Vervolgens reiken we je wat tips en zinnen aan die je kunnen helpen bij het assertiever worden in deze situaties. Heb je daarna nog vragen? Dan staan we persoonlijk voor je klaar met vrijblijvend advies over jouw specifieke situatie.  

 

Nogmaals, iedereen heeft wel eens het gevoel dat hij of zij assertiever had kunnen zijn. Je gebrek aan assertiviteit wordt echt pas vervelend wanneer het steeds dezelfde situaties zijn waar je in terechtkomt en waar je je anders in had willen gedragen. Dan spreken we van een patroon, dat kan soms machteloos voelen als je niet weet wat je kan veranderen. Zeker als je er zelf veel last van hebt. 

 

Zijn dit bijvoorbeeld herkenbare situaties voor je? Je durft geen “Nee” te zeggen tegen collega’s of je manager, je durft jezelf niet in vergaderingen te laten horen, je werpt jezelf steeds op om de vervelende klusjes op te knappen, je doet vaak dingen die je eigenlijk niet zelf wilt, je gaat conflicten uit de weg, je durft niet om dingen te vragen zoals salarisverhoging en promotie. Als deze situaties vaak voorkomen dan ben je misschien niet assertief genoeg. Misschien heb je aan één inzicht al genoeg.

 

Die gedragingen noemen we sub assertief of, wanneer het extremer is, onderdanig gedrag. Op een schaal ziet dat er zo uit:

 

Sub-assertief: Je komt niet vaak op voor jezelf en vindt de ander meestal belangrijker dan jezelf. 

 

Assertief: Als je assertief bent kom je op voor jezelf maar houd je tegelijkertijd ook rekening met de behoeften van de ander. De gulden middenweg

 

Agressief: Hier slaat assertiviteit iets te veel door. Als je agressief bent houd je alleen rekening met je eigen belang en niet met de belangen van de ander. 

 

Oorzaken van sub-assertiviteit
Dat je niet assertief genoeg bent kan verschillende oorzaken hebben. Daarom is er niet één oplossing die voor iedereen geldt. Als dat zo was, was dit probleem al lang de wereld uit. Als je wilt werken aan het assertiever worden zal je ook wat onderzoek bij jezelf moeten doen. Probeer te achterhalen waar je gedragingen vandaan komen. We kunnen je op dit vlak wel een zetje in de juiste richting geven door wat mogelijke oorzaken aan te dragen. Stel jezelf eens wat vragen over dit onderwerp en probeer een antwoord te vinden.

 

1. Gebrek aan zelfvertrouwen
Wanneer je wat minder zelfvertrouwen hebt kan dit ervoor zorgen dat je minder assertief bent. Je vindt het dan spannender om jezelf bloot te geven en staat het liefst niet in de schijnwerpers. Dit gebrek aan zelfvertrouwen kan tijdelijk of structureel zijn. Tijdelijk is het wanneer je bijvoorbeeld in een moeilijke periode zit zoals een burn-out of wanneer het alleen opspeelt in een bepaalde setting zoals op je werk tussen dominante collega’s. Het is structureel wanneer het over een lange periode speelt en je hier al zo lang als je kan herinneren last van hebt. In beide gevallen is er iets aan te doen.

 

2. Je weet niet wat je moet zeggen
Je wil wel iets zeggen, maar je weet niet hoe of wat. Gevolg, je staat weer eens met je bek vol tanden en een onbevredigd gevoel. In dit geval ligt het aan je gesprekstechnieken. Het goeie nieuws is, gesprekstechnieken kan je oefenen. Na oefening zal je al snel verbetering zien. Verderop in het artikel leggen we uit hoe je jouw boodschap die je wilt vertellen kunt verpakken.

 

3. Ingesleten (onbewuste) patronen
Het kan zijn dat je al lange tijd op dezelfde plek zit en/of met dezelfde personen omgaat dat er na verloop van tijd vaste patronen zijn ontstaan waarin jij het onderspit delft. Uit automatische geef jij jezelf op voor weer een kutklusje of neem je weer eens werk aan. Misschien omdat je dit in het verleden altijd deed en er toen wel zin en puf voor had. Als mens vinden we het nu eenmaal lastig om patronen te doorbreken. Echter, die patronen zijn wel te doorbreken door persoonlijk leiderschap te tonen.

 

4. Je positie in de groep
Hoe assertief je bent wordt ook beïnvloed door de anderen waarmee je maken hebt. Zo kan het zijn dat de anderen dominanter zijn in karakter of heel veel ervaring hebben en je daarom wat minder assertief bent. Als je als laatste bij de groep gekomen bent of jouw functie niet zo hoog staat in de hiërarchie geeft dit een bepaald verwachtingspatroon. Andersom is het ook zo dat je assertiviteit je positie in de groep kan bepalen. Wanneer je altijd over jezelf heen laat lopen krijg je een wat lagere sociale positie. Ook daar valt gelukkig wat aan te doen.

 

Oké, dit is een rijtje oorzaken die we als Supertrainer zijnde veelvuldig tegenkomen. Ten eerste niks om je voor te schamen. Jouw situatie is uniek, dus het kan goed zijn dat je hier jezelf nog niet in herkent. In dat geval mag je ook contact opnemen met ons en helpen wij je in de juiste richting door wat vragen aan je te stellen die je kunnen prikkelen.

 

Ook is het goed mogelijk dat een combinatie van oorzaken ervoor zorgt dat je niet zo assertief bent als je wilt. Je sluiten elkaar namelijk niet uit. In ieder geval, wat de oorzaak ook is, er valt iets aan te veranderen. We gaan je helpen met het assertiever worden! 

 

Assertiever worden maar waar te beginnen?

 

Assertiever worden begint met jezelf, anderen gaan de situatie niet voor je veranderen. Ook het herhalen van het gedrag dat je altijd hebt uitgevoerd gaat niet werken. Je zal actief iets aan je eigen gedrag moeten veranderen. Vaak speelt communicatie hierin een sleutelrol. Dat is goed nieuws, want iets veranderen in je communicatie is een stuk makkelijker dan je persoonlijkheid omdat gesprekstechnieken te oefenen zijn. 

 

Communicatie gaat over de boodschap die jij uitdraagt in zo’n lastige situatie waarin je nu nog niet assertief bent. Zowel verbaal (met woorden) als non-verbaal (met lichaamstaal). Daaronder vallen dus gedragingen als instemmend ja-knikken, iemand niet echt aan durven kijken en woorden waarmee je niet voor jezelf opkomt. Een goed begin is je eigen communicatie analyseren. Wat zijn precies de gedragingen die je vertoont die niet assertief zijn? Dit kan je in kaart brengen door erover na te denken, jezelf eens op te nemen (eng!) of het gewoonweg aan mensen die jou goed kennen te vragen. Deze niet assertieve gedragingen zijn namelijk voor iedereen anders. Als je je hier bewust van bent ben je al een heel eind. Je weet namelijk wat je moet aanpakken!

 

Gelukkig zijn er handvaten voor je om assertiever in je communicatie over te komen. Namelijk door jouw boodschap te laten voldoen aan 3 dingen. Probeer deze manier maar eens uit de volgende keer dat jij je grenzen wilt aangeven. 

 

Begin met een neutrale waarneming 
Begin je boodschap met een neutrale waarneming van het gedrag van de ander. Dit gaat over het gedrag dat je niet (meer) accepteert.


Bijvoorbeeld:

- Als je me steeds niet laat uitpraten…
- Als je mij al het werk geeft…
- Als ik alweer dit klusje moet opknappen…

 

Zorg ervoor dat het niet verwijtend is en dat het zonder emotie is. Zo trek je de aandacht van de andere persoon en nodig je uit tot luisteren in plaats van verdedigen. 

 

Vertel wat de gevolgen voor jou hiervan zijn.
Na de neutrale waarneming is het tijd om te zeggen wat voor jou hiervan de gevolgen zijn. Laat de ander inzien waarom het gedrag voor jou een probleem is.

 

Bijvoorbeeld:

 

- Als je me steeds niet laat uitpraten… krijg ik niet de kans om te vertellen wat ik ervan vind…
- Als je mij al het werk geeft.. kom ik niet toe aan ander werk dat ik ook moet doen…
- Als ik alweer dit klusje moet opknappen…ontwikkel ik mezelf niet..

 

Door het op jezelf te betrekken kom je niet verwijtend en agressief over. Dit is een belangrijke stap, je verbindt hiermee namelijk het gedrag van de ander met het effect op jezelf. Ook heeft de ander niet echt mogelijkheden om het ermee oneens te zijn. Het gaat immers over jou. Zo voorkom je dat het een welles/nietes gevecht wordt.

 

Beschrijf wat het met je doet
Tenslotte beschrijf je wat deze situatie met jou doet. Je laat hiermee wat openheid zien en dat is juist sterk. Je mag het hier best over je gevoelens hebben en het feit dat het je raakt. Dat doet het tenslotte ook, anders zou je er niet zo mee zitten. Misschien voel je jezelf wel niet genoeg gewaardeerd of voel je je geen onderdeel van het team. 


Dit is het moeilijkste gedeelte, omdat we ons moeten openstellen, maar tegelijkertijd het krachtigste. Het gevolg hiervan is dat je de ander laat inzien dat er iets speelt dat opgelost moet worden en dat jullie daar allebei aan kunnen bijdragen.


Zo krijg je als geheel bijvoorbeeld:


- Als je me steeds niet laat uitpraten…krijg ik niet de kans om te vertellen wat ik ervan vind…en voel ik me ondergewaardeerd.
- Als je mij al het werk geeft…kom ik niet toe aan ander werk dat ik ook moet doen… en dat levert me veel stress op.
- Als ik alweer dit klusje moet opknappen…ontwikkel ik mezelf niet…en voel ik mij geen onderdeel van het team.

 

Blijf bij jezelf
Bovenstaande voorbeelden zijn handvaten en voorbeeldzinnen. Wat het beste bij jou past is aan jezelf om uit te zoeken. Hier kom je achter door gewoonweg te proberen en experimenteren. Wat voelt fijn voor je? Het is belangrijk dat de woorden die je uitspreekt bij je passen. Anders kom je gemaakt over en neemt men je minder snel serieus. Dat heeft weer een averechts effect. Dit neemt niet weg dat je wat zinnetjes die jij fijn vindt kan opschrijven en oefenen. Dat zijn namelijk zelf bedachte zinnen die dus bij je passen. 

 

Je mag ontzettend trots op jezelf zijn wanneer je besluit om hiermee aan de slag te gaan en die stap tot het actief aangeven van grenzen neemt. Dat kan best spannend zijn. Zeker omdat er ook nog eens geen garantie is dat het succes voor je oplevert. Maar je ontwikkelt jezelf en oefening baart kunst. Vergeet ook niet dat de aanhouder wint. Misschien heeft het na 1x aangeven nog geen effect, maar dat kan anders zijn na 20x je grenzen aangeven. 

 

Assertiever worden in het kort
Oké, je bent aan het einde gekomen van dit artikel. Hopelijk heeft het je wat inzicht kunnen geven en misschien zelfs een zetje in de goede richting. Tijd voor een korte samenvatting. Wanneer je assertiever wilt worden is het belangrijk om eerst te achterhalen wat mogelijke oorzaken kunnen zijn dat je minder assertief bent. Vervolgens kijk je naar de gedragingen en je communicatie die niet assertief is. Dit kan je doen door dit aan anderen te vragen. Vervolgens vervang je deze niet assertieve gedragingen door assertieve gedragingen. Zoals in de voorbeeld gesprekstechnieken, zorg dat ze aan die drie punten voldoen en dat ze bij je passen. Tenslotte is het een kwestie van oefenen, oefenen en nog eens oefenen voordat het je tweede natuur wordt. Zo doorbreek je oude patronen en leer je jezelf een nieuw persoon aan.

 

Wat hulp nodig met assertiever worden?
Het kan zijn dat je nog wat meer wilt weten of dat een andere partij even met je meedenkt of dat je in een veilige setting met iemand die er wat vanaf weet wat wilt oefenen. In die gevallen staan wij van Supertrainer graag voor je klaar. Voor zowel vrijblijvend advies als een training die praktisch is en afgestemd op jouw behoeften. 

 

Wil jij de volgende stap zetten naar een assertievere versie van jezelf? Vraag dan de brochure aan.